پیشنهاد یك اقتصاددان برای پساپسابرجام

با پیمان های پولی دوجانبه جلوی دلاریزه شدن اقتصاد را بگیریم

ساسان گستر: عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی تهران از آن دسته اقتصاددانی است كه معتقد می باشد در اقتصاد ایران باید دلارزدایی صورت گیرد؛ چون كه واردات عمده كالاها با دلار صورت می گیرد، درحالی كه می توان واردات بخشی از این كالاها از كشورهای آسیایی را با پیمان های پولی دوجانبه به نحوی طراحی كرد كه این مبادلات با واحد پولی این كشورها صورت گیرد تا از دلاریزه شدن اقتصاد ایران جلوگیری شود.

وحید شقاقی شهری در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به اینكه آمریكا در دو سال قبل ما را بازی داده است، اظهار داشت: زمانی كه دولت یازدهم در سال ۱۳۹۲ كار خویش را شروع كرد، از بهمن همان سال هم سیاست های كلی اقتصاد مقاومتی ابلاغ گردید. در آن زمان به خاطر تحریم های آمریكا صادرات نفت ما به یك میلیون بشكه كاهش پیدا كرده بود. آمریكایی ها همینطور بیمه ها را تحریم كرده بودند؛ به گونه ای كه هیچ بیمه ای حاضر به بیمه كردن نفتكش های ما نبود و همین سبب شد تا نفتكش ها به فعالیت و صادرات نفت از ایران رغبت نكنند.

آمریكا مهره اصلی برجام بود

او با اشاره به تحریم مبادلات بانكی در دوره پیش از برجام اظهار نمود: آمریكا تحریم های برگردان (UTURN) را اعمال كرده بود؛ به این صورت كه علاوه بر ایران، كشورها و شركت هایی هم كه با ما وارد معامله می شدند مورد جریمه و تحریم قرار می گرفتند. مجموع این شرایط سبب شد تا رشد اقتصادی ما در سال ۱۳۹۲ تا منفی شش درصد هم برسد.

شقاقی شهری معتقد می باشد كه برجام در همان زمان هم نتوانست آنچه ما انتظار داشتیم را برآورده كند؛ چون كه در دوران پس از امضای برجام همچنان بانك ها و شركت های بزرگ ریسك معامله با ما را قبول نمی كردند؛ چون كه آمریكا در دوران تحریم ها یكی از بانك های بزرگ را كه با ما مبادله كرده بود، حدود ۸ میلیارد دلار جریمه كرده بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی با اشاره به تهدیدهای رئیس جمهور آمریكا در ماه های گذشته در خصوص خروج از برجام، اظهار داشت: همین تهدیدها و پیام های ترامپ در خصوص نقض برجام سبب شد تا از پیش خیلی از شركت ها از تولید ارتباط با ما امتناع كنند؛ آن هم در حالیكه همه می دانند خود آمریكا پیشنهاد دهنده و مهره اصلی قرارداد برجام بوده است. آمریكا راهبری پروژه برجام را بر عهده داشت و نقش اصلی را در برجام بازی می كرد اما حالا و با خروج آن از برجام، كل ساختار این قرارداد به هم ریخته و این برجام دیگر آن قرارداد سابق نیست. ضمن اینكه كه برخی از مفاد این قرارداد اساسا مختص به آمریكا بود كه حالا با خروج این كشور از برجام آن مفاد هم موضوعیت خویش را از دست می دهند.

اروپا در بدترین شرایط خود قرار دارد

به اعتقاد شقاقی، اروپا هم اكنون در بدترین شرایط اقتصادی خود قرار دارد. اتحادیه اروپا با انواع مسائل اقتصادی روبرو است و كشورهای اسپانیا، پرتغال، فرانسه و یونان اوضاع خوبی در این اتحادیه ندارند. اگر به اینها خروج انگلستان از این اتحادیه را اضافه نماییم اروپای سال ۲۰۱۸ دیگر آن اروپای سابق نیست؛ چون كه اگر اروپا به لحاظ اقتصادی قدرتمند بود، هیچ موقع زیر بار اقدام اخیر آمریكا در نقض برجام نمی رفت. اروپایی ها خود به لحاظ اقتصادی به آمریكا نیازمندند.

او با فرض این احتمال كه ترامپ تا شش ماه دیگر نفت ما را تحریم خواهد كرد، ادامه داد: در همین راستا آنها احیانا شركت های بیمه را تحریم خواهند كرد تا از آن طریق فعالیت نفتكش ها را در صادرات نفت مختل كند. همینطور آمریكا حتما به شركا و خریداران نفت ایران مانند هند و كره جنوبی هم فشار خواهد آورد تا نفت ایران را نخرند و در عوض عربستان و خود آمریكا برای دادن نفت به آنها پیشقدم شوند.

این استاد دانشگاه با تفكیك دولت های اروپایی از شركت های اقتصادی آن كشورها اظهار داشت كه اینطور نیست كه دولت های اروپایی بتوانند شركتی را به ادامه فعالیت در ایران مجبور كنند؛ چون كه شركت های بزرگ اروپایی خصوصی هستند و شركت های خصوصی هم اساسا در مسیر منافع خود قدم برمی دارند و سیاستمداران آنها هر چقدر هم كه به آنها فشار بیاورند، نمی توانند آنها را به اقدام در جهت خلاف منافع خودشان ترغیب كنند.

چینی ها با آمریكایی ها بده و بستان می كنند؟

او با اشاره به رابطه خوب ایران با چین و روسیه در دوران تحریم های پیش از برجام، در مورد چگونگی ادامه این روابط پس از برجام هم اظهار نمود: واقعیت این است كه چینی ها در طول دوران تحریم ها، بیشترین سود را از بازار ایران بردند. در دوره بعدی تحریم های آمریكایی اما آنها احیانا به خاطر مسئله كره شمالی بر سر ایران با آمریكا بده و بستان خواهند داشت؛ چون كه مذاكرات با كره شمالی از ماه آینده شروع می گردد كه در آنجا آمریكا می تواند با دادن امتیازاتی چینی ها را به فشار آوردن به ایران ترغیب كند.

این اقتصاددان در مورد وضعیت ایران در میان كشورهای منطقه خاورمیانه هم اینگونه ارزیابی كرد كه چون در خاورمیانه روابط ما با عربستان و امارات بعنوان كشورهای اثرگذار (به لحاظ اقتصادی) منطقه خوب نیست، در همین راستا و در جهت هماهنگی هر چه بیشتر با سیاست های جدید آمریكا، احیانا عربستان اقدام به تولید بیشتر نفت برای جبران كسری بازار این منبع انرژی خواهد داشت تا از این طریق بتوانند نبود نفت ایرانی در بازارهای جهانی را جبران كنند.
شقاقی با اشاره به رابطه ضعیف ایران با امارات با اشاره به اینكه وابستگی ما به كشور امارات در واردات كالاها بسیار زیاد است، ادامه داد: بخش عمده ای از كالاهای ما از كشور امارات وارد می گردد كه در این شرایط امارات می تواند در فرصت مناسب اجازه صادرات كالا به ایران را ندهد كه این می تواند سبب تولید فشار بر بخش هایی از بازار ما شود.
او با اشاره به اینكه فشارهای اقتصادی از سه ماه دیگر آغاز خواهد شد، اظهار داشت: صنایع بیمه و فلزات و همینطور شركت های اروپایی كه با ایران مبادله می كنند احیانا مورد تحریم قرار خواهد گرفت كه همه این شرایط ما را مجبور می كند تا به مدیریت جدی و درون زایی در اقتصاد خودمان بپردازیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی معتقد می باشد اگر سیاست های اقتصاد مقاومتی ما در سال ۱۳۹۲ اجرا می شد، ما حالا به اما و اگر نخورده بودیم چون كه می توانستیم با دلار زدایی از اقتصادمان ساختار اقتصادی كشور را سر و سامان دهیم.

كانال های ارزی را باید سامان دهی كنیم

او در ادامه با اشاره به اینكه ما باید برای روزهای سخت آماده باشیم، یكسری راهكارهای مدیریتی را برای كنترل وضعیت اقتصادی كشور در شرایط تحریمی به این صورت عرضه داد: با مدیریت تراز تجاری و ساماندهی و مدیریت منابع ارزی از صدمه خوردن از تلاطمات نرخ ارز در كشور می توانیم جلوگیری نماییم. در كنار مبارزه جدی با قاچاق كالا، ساماندهی كانال های ارزی از دیگر اقدامات ضروری در ماه های آینده است؛ چون كه بعضی از كانال های ارزی ما كه در حوزه های مربوط به صنعت گردشگری فعال می باشند، در سال باعث خروج ۱۰ میلیارد دلار ارز می گردد. همینطور تراز تجاری غیرنفتی مان را باید مدیریت نماییم تا كمتر باعث خروج ارز شود. تراز تجاری غیرنفتی ما حدود ۷ میلیارد دلار است كه این یعنی واردات ما ۷ میلیارد بیشتر از صادرات غیرنفتی ما است.

این استاد دانشگاه در انتها پیشنهاد كرد كه در شرایط فعلی ما باید به دلارزدایی در اقتصادمان دست بزنیم؛ به این صورت كه در كشور در هر جایی كه وابستگی بیش از حد به دلار وجود دارد، با شركای تجاری مان در خارج از كشور پیمان های پولی دو جانبه یا چند جانبه امضا نماییم. برای مثال اگر ما با تركیه می خواهیم مبادله می نماییم، یك پیمان دو جانبه ببندیم و به جای دلار از "لیر" و "ریال" در معاملات استفاده نماییم.

ساعت ۲۲: ۳۰ روز ۱۸ اردیبهشت ترامپ از خروج این كشور از قرارداد موسوم به برجام اطلاع داد. روز پس از آن هم رئیس جمهور آمریكا رسماً خروج آمریكا از برجام را اعلام نمود و به تمامی شركت ها و تجار فرصت داد تا ظرف مدت ۱۸۰ روز (شش ماه) فعالیت های خویش را از ایران خارج كنند. با این دستور ترامپ تمامی تحریم ها ضد ایران، اعم از موشكی-هسته ای و… به حالت قبلی خود برگشت. عربستان سعودی، بحرین و رژیم اشغالگر قدس از نخستین كشورهایی بودند كه از این تصمیم رئیس جمهور آمریكا حمایت كردند.

با خروج آمریكا از برجام و بازگشت تحریم های بانكی و پولی آنها احیانا تلاش خواهند كرد تا دسترسی ایران به دلار را بسیار محدود كنند تا از این طریق بتوانند ارزش ریال ایرانی را كاهش دهند؛ ریالی كه حالا به علت حجم عظیم واردات بسیار به دلار وابسته شده است. مطابق پیش بینی ها در خصوص خروج احتمالی ترامپ از برجام، پیش از این و با پیشنهاد رئیس بانك مركزی ایران "یورو" بعنوان ارز جایگزین دلار درمبادلات بین المللی انتخاب گردید اما اینكه یورو بتواند بعنوان جایگزینی موثر عمل كند یا خیر مساله ای است كه باید در ماه های آینده و به خصوص با رفتار اروپایی ها در قبال باقی مانده برجام مشخص شود.

1397/02/28

12:59:36

5.0 از 5 امتیاز

4216

تگهای خبر: آمریكا , ارز , بازار , بانك

این مطلب ساسان گستر مفید بود؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۵ بعلاوه ۱