گزارش ساسان گستر به نقل از مهر؛

رانت خوراك گازی ترمز توسعه پتروشیمی، تولید افسارگسیخته متانول

به گزارش ساسان گستر كارشناسان معتقدند قیمت ارزان خوراك گازی سبب سرمایه گذاری قابل توجه در تولید محصولاتی نظیر متانول و اوره و آمونیاك شده و این موضوع، توازن توسعه زنجیره محصولات پتروشیمی را برهم زده است.

به گزارش ساسان گستر به نقل از مهر، مزیت فراوانی خوراك نفت گاز كشور سبب گشته است كه صنعت پتروشیمی كشور به یكی از صنایع پیشرو و مهم كشور تبدیل گردد كه علاوه بر ارز آوری برای كشور، خیلی از شركت های پایین دست را از نظر تامین مواد اولیه بهره مند كند. بر مبنای اطلاعات موجود در سال ۱۳۹۶ مجموع كل تولیدات این صنعت ۵۳.۶۳ میلیون تن بوده است كه از این میزان حدود ۳۰ میلیون تن آن بعنوان فروش خالص بوده است ( مابقی بعنوان خوراك خود واحد پتروشیمی و فروش بین مجتمعی بوده است). از این میزان حدود ۲۲ میلیون تن آن یعنی حدود ۷۳ درصد از آن صادر و حدود ۲۷ درصد آن در داخل كشور فروش رفته است. این در شرایطی است كه كارشناسان معتقدند نیاز است در كشور با عنایت به مزیت فراوانی خوراك پتروشیمی ها هچون متان، اتان، LPG ظرفیت تولید محصولات را با عنایت به زنجیره ارزش محصولات با هدف ارزش افزوده بالاتر و پیشگیری از خام فروشی افزایش داد. زنجیره ارزش نامتوازن صنعت پتروشیمیتنوع محصولات پتروشیمی كشور نشان داده است كه زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی كشور نا متوازن رشد كرده است و خیلی از محصولات در ظرفیت های بالا تولید و خیلی از زنجیره ها در ظرفیت های پایین تولید می گردد. نمودار زیر محصولات پتروشیمی بر مبنای ظرفیت و مجوزهای طرح مصوب تا سال ۱۳۹۴ را نشان داده است.
بر اساس آمار نمودار بالا عمده طرح های صنعت پتروشیمی كشور در حوزه بالادست صنعت پتروشیمی، محصولات پایه و اساسی متمركز شده است. بعضی از محصولات مانند متانول با وجود اینكه در ظرفیت بالا در كشور تولید می شود، اما سهم كمی در زنجیره ارزش افزوده و تولید محصولات پایین دست دارد و مقادیر قابل توجهی از این محصول صادر می گردد. همینطور سهم بالای ظرفیت تولید فعلی و طرح های مصوب از زنجیره گاز طبیعی است، در حالیكه زنجیره های محصولات از خوراك مایع مانند واحدهای آروماتیك شكل نگرفته است. ظرفیت بالای تولید متانول كشورظرفیت تولید متانول كشور تا سال ۱۳۹۷ برابر ۷ میلیون تن است. با عنایت به طرح های در حال راه اندازی پتروشیمی های متانول ساز كشور، ظرفیت تولید متانول تا سال ۱۴۰۱ به حدود ۲۳ میلیون تن در سال خواهد رسید. این ظرفیت بالای تولید متانول كشور نشان از حجم سرمایه گذاری وسیع سرمایه گذاران در این زنجیره از محصولات پتروشیمی را نشان داده است. محصولی كه تنها با هدف صادرات متانول و نادیده گرفته شدن محصولات از ادامه زنجیره متانول است. مقایسه ظرفیت تولید متانول با دیگر محصولات پتروشیمیبا مقایسه ظرفیت تولید متانول كشور با دیگر محصولات پتروشیمی، میزان اختلاف ظرفیت تولید كاملا مشهود است. در سال ۱۳۹۷ ظرفیت تولید متانول كشور ۷ برابر پروپیلن و ۳۰ درصد بیشتر از اتیلن است. این اختلاف بعد از بهره برداری از طرح های جدید متانول كشور بدتر هم خواهد شد و آمار بالای تولید متانول، اختلاف ظرفیت این محصول با محصولات دیگر را به شدت بالا می برد و شاهد تولید در ظرفیت های پایین محصولات مهم همچون پروپیلن كه سبب توسعه صنایع تكمیلی وكاهش آمار واردات محصولاتی نظیر پلی پروپیلن میشود، خواهیم بود.دلیل ظرفیت بالای سرمایه گذاری در متانول چیست؟حجم بالای تولید متانول در كشور و از سویی نادیده گرفتن یا تولید ظرفیت پایین خیلی از محصولات مهم و پر مصرف داخل كشور از یك رویه غیر طبیعی در قیمت گذاری خوراك پتروشیمی ها حكایت دارد. بررسی وضعیت اقتصادی واحدهای متانول ساز كشور نشان داده است كه سهم كمی از درآمد سالیانه این شركت ها بابت پرداخت هزینه خوراك می گردد در صورتی كه این شرایط در پتروشیمی های دیگر صدق نمی نماید. نمودار زیر میزان درآمد و میزان پرداخت هزینه خوراك پتروشیمی های متانول ساز با دیگر پتروشیمی ها را نشان داده است.
همانطور كه در نمودار مشاهده می گردد سهم هزینه های خوراك واحدهای متانول حدود ۳۰ درصد درآمد این شركت ها است، این در شرایطی است كه این میزان در پتروشیمی های الفین و آروماتیكی بیشتر است.صالح امیری، كارشناس صنعت پتروشیمی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینكه یكی از دلایل مهم اندك بودن هزینه خوراك پتروشیمی ها متانول ساز كشور، قیمت خوراك ارزان گاز طبیعی است، اظهار داشت: در سال ۱۳۹۶ میزان پرداختی هر متر مكعب گاز طبیعی پتروشیمی ها تنها ۱۰ سنت بوده است كه این عدد در سال ۱۳۹۷ به حدود ۱۱.۸ سنت رسیده است كه در مقایسه با قیمت گاز طبیعی صادراتی كشور بسیار ناچیز است. یكی دیگر از دلایل پرداخت هزینه خوراك واحدهای پتروشیمی متانول ساز كشور، محاسبه بخشی از گاز مصرفی این واحدها بعنوان سوخت است كه قیمت آن حدود ۱۳۲ تومان به ازای هر متر مكعب است. وی ادامه داد: این شرایط قیمت گذاری خوراك گاز طبیعی سبب گشته است كه سهم بالای سرمایه گذاری ها صورت پذیرفته در این صنعت به سمت محصولات نظیر متانول و اوره و آمونیاك سوق پیدا كند و سرمایه گذاری را در دیگر زنجیره های مهم و حیاتی این صنعت از لحاظ اقتصادی غیر منطقی نشان دهد؛ به تعبیری رانت خوراك ارزان گاز طبیعی سبب قربانی شدن دیگر زنجیره های صنعت پتروشیمی شده است. چه باید كرد؟این كارشناس صنعت پتروشیمی با تاكید بر اینكه اساسا جهت توسعه صنعت پتروشیمی در هر كشور نیاز به لزوم هایی نظیر تامین خوراك، بازار مصرفی و تكنولوژی مورد نیاز فرایندهای صنعت پتروشیمی است، خاطرنشان كرد: خیلی از كشورهای دنیا نظیر كره جنوبی و چین بدون مزیت خوراك توانسته اند سهم بالایی از بازار صادرات محصولات پتروشیمی در دنیا را همزمان با گسترش صنایع تكمیلی در كشور خود تصاحب كنند. به قول امیری، در كشور ایران با عنایت به مزیت های فراوانی خوراك و بازار مصرف داخلی و صادراتی، می توان با تولید یك سیاست گذاری هوشمندانه، صنعت پتروشیمی را در جهت تولید زنجیره ارزش توسعه داد. هم اكنون با گذشت حدود ۳ دهه از عمر صنعت پتروشیمی كشور، همچنان شاهد تولید خیلی از محصولات خام با كمترین ارزش افزوده هستیم و خیلی از زنجیره های مهم كه سبب تولید ارزش افزوده و اشتغال می گردد نادیده گرفته شده است. وی تصریح كرد: مطمئنا یكی از دلایل عدم توسعه بر مبنای زنجیره ارزش در این صنعت، سیاست گذاری غلط در قیمت گذاری خوراك این صنعت است. زمانی كه رانت خوراك در گاز طبیعی تحویلی به پتروشیمی ها باشد، سرمایه گذاری در زنجیره های دیگر غیر منطقی به نظر می آید و شاهد تولید ۲۳ میلیون تن متانول و صادرات آن تا یك دهه دیگر در كشور خواهیم بود. همینطور این نوع قیمت گذاری سبب تحت تاثیر قرار دادن طرح های توسعه این صنعت خواهد شد.

1397/10/16

14:17:58

5.0 از 5 امتیاز

4394

تگهای خبر: ارز , اشتغال , بازار , پتروشیمی

این مطلب ساسان گستر مفید بود؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۸ بعلاوه ۳