مشتریان بانکی بخوانند

مشتریان بانکی بخوانند ساسان گستر: بعد از احصا و شناسایی نیازها و مشکلات قانون پیشین چک، در سال 1397 قانون جدید چک توسط نمایندگان مجلس تدوین و به بانک مرکزی برای اجرا ابلاغ گردید. در همین راستا بانک مرکزی  اقدامات لازم در حوزه اجرای قانون جدید چک را اجرا گذاشته و به مشتریان اطلاع رسانی کرده است.


به گزارش ساسان گستر به نقل از ایسنا، مشتریان شبکه بانکی که با چک سروکار دارند باید از رویه های اجرائی در ارتباط با آن آگاهی کامل داشته باشند. برای آگاهی از این رویه ها، سوالات متداول زیر با تواتر زمانی رفتن به شعبه برای دریافت وجه چک تا درخواست صدور گواهی عدم پرداخت، مسدودی حساب صادرکننده چک برگشتی به میزان مبلغ کسری چک و نحوه پیگیری، رفع سوءاثر از سوابق چک های برگشتی و روش های آن، رفع مسدودی، نحوه اطلاع رسانی مسدودی وجوه حساب های صادرکننده چک و نحوه استعلام این مبالغ از طرف بانک مرکزی اعلام شده که در ادامه می خوانید.
- هنگام رفتن به بانک اگر حساب صادرکننده چک به اندازه مبلغ چک موجودی نداشت دارنده چک چه کاری می تواند انجام دهد؟

اگر موجودی حساب صادرکننده چک کافی نبود دارنده چک می تواند از بانک درخواست کند هر مقدار موجودی حساب جاری صادرکننده چک را به ایشان پرداخت کند.

همچنین بر طبق دستورالعمل حساب جاری مصوب شورای پول و اعتبار، اگر موجودی حساب جاری شخص صادرکننده چک موجودی نداشت بانک ملکف است سایر حساب های شخص را بررسی و در صورت وجود موجودی آنرا به دارنده چک بپردازد.

در مرحله آخر و در صورت عدم کفایت مجموع مبالغ موجود در حساب های شخص نزد بانک صادرکننده چک به درخواست دارنده چک گواهینامه عدم پرداخت به میزان کسری مبلغ چک صادر می شود.

برای مثال اگر شخصی چکی به مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال کشیده باشد و موجودی حساب جاری ایشان ۴۰ میلیون ریال باشد بانک به تقاضای دارنده چک مکلف است مبلغ ۴۰ میلیون ریال را برداشت کرده و به ذینفع پرداخت کند. همین طور اگر در سایر حساب های شخص ( قرض الحسنه پس انداز، حساب سرمایه گذاری کوتاه مدت و حساب سرمایه گذاری بلندمدت) نزد همان بانک مبلغ ۵۰ میلیون ریال باشد این مبلغ نیز پرداخت می شود. با این حساب مجموع مبالغ (۴۰+۵۰) پرداخت شده معادل ۹۰ میلیون ریال است و برای ۱۰ میلیون ریال باقی مانده از مبلغ چک نیز بنا به درخواست دارنده، گواهینامه عدم پرداخت صادر می شود.

- بعد از صدور گواهینامه عدم پرداخت به چه صورت عمل می شود؟

در قانون جدید چک، پس از ثبت غیرقابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، این سامانه مراتب را بصورت برخط به تمام بانکها و مؤسسات اعتباری اطلاع می دهد. بعد از گذشت بیست و چهار ساعت، تمام بانکها و مؤسسات اعتباری حسب مورد مکلفند تا وقتی که از چک برگشتی رفع سوء اثر نشده است، محدودیت های زیر را نسبت به صاحب حساب و امضاکننده چک برگشتی اعمال کنند:

الف- عدم امکان افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید؛ حتی صدور المثنی/ تمدید تاریخ اعتبار کارت/ کارت اعتباری و تسهیلات خرد

ب- مسدود شدن وجوه تمام حساب ها و کارت های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده که تحت هر عنوان نزد بانکها یا مؤسسات اعتباری موجود است به میزان کسری مبلغ چک؛ در این حوزه اولویت مسدود شدن حساب ها با بانکها و موسسات اعتباری خواهد بود که مجموع موجودی حساب های سپرده متناظر (ریالی یا ارزی) صادرکننده چک نزد آنها بالاترین رقم باشد. در مورد نحوه انتخاب حساب های سپرده، اولویت به ترتیب با حساب های سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت، سپرده سرمایه گذاری بلندمدت، سپرده قرض الحسنه پس انداز و سپرده قرض الحسنه جاری صادرکننده چک است.

همچنین بعد از گذشت ۲۴ ساعت از ثبت غیرقابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، وجوه حساب های افراد به میزان مبلغ کسری چک مسدود می شود. در واقع مهلت ۲۴ ساعته توسط قانونگذار برای تامین موجودی حساب چک پیش از اعمال اقدامات تنبیهی در نظر گرفته شده است.

ج- عدم پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت نامه های ارزی یا ریالی

د- عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی

در صورت برگشت خوردن یک برگ چک، آیا امکان ثبت سایر برگ های آن دسته چک در سامانه صیاد وجود دارد؟

خیر. با عنایت به مفاد ماده (۲۱) مکرر قانون صدور چک، تا زمان رفع سوءاثر از چک برگشتی، صدور چک جدید، از ناحیه صاحب حساب و امضاکنندگان چک برگشتی مزبور، ممنوع می باشد.

- چاپ کد رهگیری بر روی گواهی عدم پرداخت الزامی است؟

بله. در ماده (۴) اصلاحی قانون صدور چک، برای بانک تکلیفی در خصوص درج فوری کد رهگیری بر روی گواهی نامه عدم پرداخت پیشبینی شده است. انجام این تکلیف قانونی، از زمان لازم الاجرا شدن قانون اصلاح قانون صدور چک مصوب ۱۳‏‏/۸‏‏/۹۷ برای بانکها الزامی است.

- با عنایت به صدور گواهی عدم پرداخت به دلیل مغایرت اطلاعات برگه چک با سامانه صیاد، آیا این مورد بعنوان سوء سابقه برای صادرکننده چک لحاظ می شود؟

بله. مغایرت اطلاعات نسخه کاغذی با اطلاعات سامانه ای چک، از مصادیق اختلاف در مندرجات چک (موضوع ماده ۳ قانون صدور چک)، محسوب شده و در صورت درخواست دارنده (وفق مواد ۴، ۵ و ۵ مکرر قانون صدور چک)، منجر به برگشت چک و ثبت سوءاثر در سامانه یکپارچه بانک مرکزی خواهد شد.

- آیا ذینفع چک می تواند بعد از مسدودی مبلغ کسری چک، مبلغ را از بانک طلب کند؟

خیر. این مورد نیازمند پروسه قضایی و حکم دادگاه است. دارنده چک برگشتی می تواند با در دست داشتن گواهی عدم پرداخت به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی قوه قضاییه مراجعه و صدور اجراییه از دادگاه را درخواست کند.

- در زمان برگشت چک آیا همه حساب های فرد مسدود می شود؟

حساب مسدود نمی گردد بلکه مبالغ موجود در حساب های صادرکننده چک برگشتی به میزان مبلغ کسری چک مسدود می شود. برای مثال اگر چک شخصی به مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال در بانک A برگشت بخورد، مبالغ موجود در حساب های وی در سایر بانکها مجموعا به مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال مسدود می شود. در این صورت مازاد موجودی حساب فرد قابل برداشت است و شخص می تواند از آن مبلغ استفاده نماید.

- زمانی که حساب صادرکننده چک برگشتی در یک بانک مسدود شود رفع مسدودی چگونه انجام می شود؟

رفع مسدودی حساب شخص منوط به رفع سوءاثر از سوابق چک های برگشتی است.

چنانچه موجودی حساب، برمبنای بند "ب" ماده (۵) مکرر (به دلیل غیرقابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک) مسدود گردد، رفع انسداد، حسب دستور قضایی و یا رفع سوءاثر از چک، برمبنای تبصره (۳) ماده (۵) (روش های شش گاه رفع سوءاثر چک) قانون صدور چک به عمل خواهد آمد.

چنانچه حساب صادرکننده، در اجرای ماده (۱۴) قانون صدور چک (صادرکننده یا ذینفع یا قائم مقام قانونی آنها با تصریح به این که چک مفقود یا سرقت یا جعل شده یا از راه کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا جرایم دیگری تحصیل شده می تواند کتبا دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد)، مسدود شده باشد، حسب تبصره های (۱) و (۲) ماده اخیرالذکر، در صورت انصراف دستور دهنده (دستور عدم پرداخت) یا تعیین تکلیف در مرجع قضایی و یا عدم تسلیم گواهی تقدیم شکایت در مرجع مرجع قضایی ظرف مدت یک هفته، به بانک، از حساب رفع مسدودی به عمل خواهد آمد.

- رفع سوءاثر از سوابق چک های برگشتی اشخاص با چه روش هایی ممکن است؟

براساس قانون صدور چک و قانون اصلاح قانون صدور چک مصوب سال ۱۳۹۷ و بخشنامه های صادره بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تمام امور در ارتباط با رفع سوءاثر از چک های برگشتی اشخاص فقط از راه شعب و واحدهای تابعه بانکها و بصورت ذیل امکانپذیر است:

ـ واریز کسری مبلغ چک به حساب جاری نزد بانک عهده و ارائه درخواست مسدودی به مدت یک سال:

در صورتی که حساب جاری مشتری نزد شعبه مفتوح و توسط مراجع قضایی مسدوه نشده باشد، بانک مکلف است ضمن مسدود کردن مبلغ مذکور تا زمان مراجعه دارنده چک و حداکثر به مدت یک سال، ظرف مدت سه روز، واریز مبلغ را به روشی اطمینان بخش و قابل استناد به اطلاع دارنده چک برساند.

توضیح: هر صورت ارائه یا احراز هر یک از سایر شیوه های رفع سوءاثر چک (روش های ذیل)، بانک موظف به رفع مسدودی از وجوه مسدودشده است.

ـ ارائه فیزیک چک برگشتی: مشتری فیزیک چک برگشتی را به بانک ارائه و بانک در برابر آن به وی رسید تحویل می کند.

ـ ارائه رضایت نامه محضری دارنده (ذی نفع) چک به بانک: در صورت عدم امکان ارائه فیزیک چک برگشتی به بانک بنا به دلایلی نظیر مفقود شدن، به سرقت رفتن و سوختن، ذی نفع چک (شخصی که گواهی نامه عدم پرداخت وجه چک به نام او صادر شده است) می تواند با حضور در دفترخانه اسناد رسمی، ضمن اذعان به عدم واگذاری چک به ثالث، رضایت خودرا نسبت به متشری اعلام نماید. در این صورت، بانک با دریافت رضایت نامه مزبور، نسبت به رفع سوء اثر از چک مورد نظر اقدام می کند.

تبصره: چناچه ذی نفع چک شخص حقوقی دولتی و یا نهاد عمومی غیردولتی باشد، می تواند با ارائه نامه رسمی، رضایت خودرا اعلام نموده و بانک با دریافت رضایت نامه مزبور، نسبت به رفع سوء اثر از چک مورد نظر اقدام می کند.

ـ ارائه نامه رسمی از مرجع قضائی یا ثبتی ذی صالح در خصوص اتمام عملیات اجرائی در مورد چک. ارائه نامه از مرجع ثبتی ذی صالح موضوع ماده ۳۸۱ «آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا و طرز رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی» در خصوص اجرای چک (با ذکر مشخصات اصلی چک) و لزوم رفع سوءاثر از آن.

ـ ارائه حکم قضایی در خصوص برائت ذمه صاحب حساب در مورد چک.

ـ سپری شدن مدت سه سال از تاریخ صدور گواهینامه عدم پرداخت مشروط به عدم طرح دعوای حقوقی یا کیفری در مورد چک توسط دارنده.

توضیح ۱: بانک موظف است اطلاعات در ارتباط با گواهینامه عدم پرداخت صادره را بلافاصله بعد از برگشت چک به سامانه اطلاعاتی بانک مرکزی ارسال نماید.

توضیح ۲: بانک مکلف است بنا به درخواست مشتری و به منظور آگاهی وی از سوابق چک های برگشتی خود در سامانه اطلاعاتی بانک مرکزی، مبادرت به ارائه صورت کامل تعداد و مشخصات چک های برگشتی وی با درج تاریخ برگشت چک کند.

پس از برگشت چک و مسدودسازی حساب مراتب در اینترنت بانک، موبایل بانک و... به اطلاع صادرکننده چک می رسد. همین طور پیامکی حاوی اطلاعات مسدودسازی وجوه حساب ناشی از برگشت چک برای صادرکننده توسط بانک مربوطه ارسال می شود.

- نحوه اطلاع رسانی در زمان رفع مسدودی به چه صورت است؟

پس از رفع سواثر از چک برگشتی و انجام پروسه رفع مسدودی، مراتب در اینترنت بانک و موبایل بانک به اطلاع فرد خواهد رسید. همین طور پیامک اطلاع رسانی توسط بانک مربوطه درباب رفع مسدودی نیز به انضمام اطلاعات لازم (حاوی مبلغ، حساب و بانک مربوطه) برای فرد ارسال می شود.

- آیا امکان استعلام مبالغ مسدود شده حساب ها بابت چک برگشتی وجود دارد؟

صادرکنندگان و ذینفعان چک برگشتی می توانند با رفتن به سایت بانک مرکزی به نشانی www.cbi.ir، در قسمت فوتر (پانوشت) وب سایت (https: //www.cbi.ir/InquiryMahCheque/۲۳۵۸۶.aspx)، از بخش «استعلام مبالغ مسدود شده حسابها بابت چک برگشتی» از مبالغ مذکور آگاهی یابند.

صادرکنندگان و ذینفعان چک برگشتی بعد از رفتن به صفحه فوق الذکر و با وارد کردن اقلام اطلاعاتی شامل کد ملی یا شماره تلفن همراه صاحب حساب/امضاکننده/ذینفع، می توانند از دو شیوه «اطلاعات چک» و «کد رهگیری چک برگشتی» نسبت به استعلام مبالغ مسدود شده حسابها بابت چک برگشتی اقدام نمایند.

در این صفحه اطلاعاتی شامل شناسه حکم، شماره شبا حساب، مبلغ مسدودشده، تاریخ های مسدودی و رفع مسدودی و وضعیت فعلی حساب ارائه می شود. وضعیت های حساب شامل مسدودشده (وجه مربوطه غیر قابل برداشت می باشد)، رفع مسدودشده (وجه مربوطه قابل برداشت توسط صاحب حساب است) و یا درحال انجام عملیات (در حال پیگیری رفع مسدودی توسط بانک مربوطه) است.

- محرومیت های ناشی از چک برگشتی در چه مواردی اعمال نمی شود؟

در مواردی که یکی از دلیلهای برگشت چک شامل ماده ۱۴ قانون اصلاح قانون صدور چک باشد این محرومیت ها اعمال نمی گردد. چک های مشمول ماده ۱۴ چک هایی است که صادرکننده چک یا ذینفع یا قائم مقام قانونی آنها با تصریح به اینکه چک مفقود یا سرقت یا جعل شده و یا از راه کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا جرائم دیگری تحصیل گردیده می تواند کتباً دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد. بانک بعد از احراز هویت دستور دهنده از پرداخت وجه آن خودداری خواهد نمود و در صورت ارائه چک بانک گواهی عدم پرداخت را با ذکر علت اعلام شده صادر و تسلیم می کند.

لازم به ذکر است که برای دسترسی به سوالات متداول درباب قانون جدید چک می توانید به آدرس (https: //www.cbi.ir/page/۴۲۳۰.aspx) مراجعه کنید.




منبع:

1401/07/26
11:32:00
5.0 از 5 امتیاز
285
تگهای خبر: ارز , بانك , بانك مركزی , تسهیلات
این مطلب ساسان گستر مفید بود؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۹ بعلاوه ۱
sasangostar ساسان گستر صادرات و واردات
sasangostar.ir - حقوق مادی و معنوی سایت ساسان گستر محفوظ است

ساسان گستر

مرکز بازرگانی و واردات و صادرات